MERSİN (İGFA) – Mersin Büyükşehir Belediyesi, sıfır atık yaklaşımıyla kendi bünyesinde ürettiği organik atıkları bile israf etmeden kompost haline getirerek, tabiata randıman sağlayacak yeni bir çıktı elde ediyor. ‘İsraf Etmiyoruz Kompost Yapıyoruz’ sloganı ile ünitelerinde oluşan organik atıkları çöpe atmak yerine, kompost üretimi yapan Büyükşehir Belediyesi, refüj, park ve bahçe bitkilendirmesi, çiçek üretimi ve dikimi faaliyetlerinde kullanacak.
Atıklar yığın oluyor, organik yapılar biyolojik olarak bozunuyor
Günlük olarak toplanan organik atıklar, tesiste yığınlar haline getiriliyor. Sırasıyla; budama atıkları, yaş zerzevat ve meyve atıkları, mezbahane atıkları (işkembe içi atıklar), marangozhane atıkları ile çay ve kahve posaları olacak formda 2 metre genişliğinde, 20 metre uzunluğunda ve 1.5 metre yüksekliğinde oluşturulan yığınlar mikroorganizmalar arayıcılığıyla biyolojik olarak bozunmaya uğruyor. Kompostun verimli bir biçimde oluşabilmesi açısından değerli olan sıcaklık, nem ve oksijen istikrarının korunması için belli aralıklarla ölçümler yapılıyor. Orta ara karıştırılarak sıcaklık, nem ve oksijen istikrarının sağlandığı yığınlar, kompost oluşumunun tamamlanmasının akabinde eleme ünitesinde boyutlarına nazaran ayrışarak kesin eser elde ediliyor. 2024 yılının Ocak ayında atık almaya başlayan tesis şu ana kadar 100 metreküp kompost üretimi gerçekleştirdi. Tesisin yıl sonuna kadar üretim maksadı ise 500 metreküp.
“Organik atıklardan kompost üretimi yapıyoruz”
Mersin Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Daire Başkanlığı’nda etraf mühendisi olarak misyon yapan Dr. Zeki Altun, “Büyükşehir Belediye Başkanlığımız faaliyetleri kapsamında oluşan organik kökenli atıklardan kompost üretimini gerçekleştiriyoruz. Atıkları, sistemli olarak üretim tesisine getirip biyolojik olarak yığın usulüyle kompost üretimini yapıyoruz. Günlük ortalama 1.5 ila 2 ton ortasında hal atığını tesis bünyesine kabul ediyoruz” dedi.
‘İsraf Etmiyoruz Kompost Yapıyoruz’
“Bu atıklar değerli organik içeriğe sahip”
Altun, hal tesisinden meyve ve zerzevat atıkları, Büyükşehir’in marangoz atölyelerinden çıkan talaşları, park ve bahçelerin budama atıklarını, mezbahalardan kesim sonrası kalan işkembe içi atıklarını ve Büyükşehir Belediyesi ünitelerinden ve kafelerinden çıkan çay ve kahve posalarını günlük olarak topladıklarını söyledi. Altun, atıkları toprağa gömerek bertaraf etmek yerine organik atık olarak değerlendirmeye başladıklarını söz ederek, “Bizler değerli organik içeriğe sahip bu atıkları israf etmeden, toprak güzelleştirici materyal olan kompost tipini elde etmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
“Kompostun oluşumu yaklaşık 2.5-3 ay sürüyor”
Yığınların 2.5-3 ay ortasında kompost haline geldiğini kelamlarına ekleyen Altun, yığınların iç sıcaklık ve nem istikrarının de oluşum açısından kıymetli olduğuna vurgu yaparak, “Yaklaşık 2.5 ila 3 ay içerisinde kompost eseri elde ediyoruz. Bu üretim kademesinde bizim için sıcaklık, nemlilik ve oksijen düzeyi çok kıymetli. Bunlar için rutin olarak ölçümler gerçekleştiriyoruz. Oksijen düzeyinin doygunluğunu sağlayabilmek için rutin olarak karıştırma sürecini gerçekleştiriyoruz” sözlerine yer verdi.
“Örnek kompostumuz bakanlığın belirlediği standartlara uyumlu”
Kompost üretim basamağında Mersin Üniversitesi Etraf Mühendisliği kısmından akademik takviye aldıklarını tabir eden Altun, elde ettikleri kompostun tahlil sonuçlarının ilgili Bakanlığın yayınladığı bildirime uygun standartta olduğunu belirterek, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan kompost bildirisi kapsamındaki standarda muadil bir kompost eser elde etmiş olduk” dedi.
“Bugüne kadar 100 metreküp kompost ürettik”
Ürettikleri kompostun Büyükşehir Belediyesi’nin üretim, ekim ve dikim faaliyetlerinde kullanılacağını tabir eden Altun, ilerleyen süreçlerde ziraî üretim yapan vatandaşlara ve ilgili kooperatiflere de dayanak maksadıyla kompost vermeyi planladıklarını belirtti. Altun, 2024 yılı Ocak ayında atık almaya başlayan tesisin şu ana kadarki üretim datalarını paylaşarak, “Yaklaşık 200 tona yakın sebze-meyve atığı topladık. Başka atıklarla bir arada yaklaşık 300 ton atık toplandı. Kompost Üretim Tesisi bünyesinde yılda yaklaşık olarak 500 metreküp civarında bir kompost eser elde etmeyi planlıyoruz. Bugüne kadar gerçekleşen süreç içerisinde ise yaklaşık 100 metreküp civarında bir kompost eser elde ettik” dedi.
Kompostun yararları üzerine
Organik atıkların kompost haline getirilerek toprakla buluşturulması; toprak randımanını artırmanın yanı sıra, toprağın güzelleşmesini, topraktaki toksinlerin etkisiz hale gelmesini sağlarken, bitki büyümesini hızlandırır ve güçlendirir. Bununla birlikte toplanan organik atıklar, çöp ölçüsünü azaltırken, bertaraf alanlarının kullanım müddetini de uzatır. Her yıl milyarlarca ton besinin çöp olduğu dünyada, geri dönüşümün sağlanması açısından kompost üretimi büyük kıymet arz ediyor.