Alevilerin tartışmalı başkanlığı Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığına karşı beş Alevi-Bektaşi Ocağı’nın yayımladığı bildiriyi dün Odatv gündeme getirdi. “Beş ocaktan bildiri: Alevilerin kapalı gündemi” başlıklı haberle başlayan yazı dizimizin ikincisinde, aksi görüşlere kelam vermeden evvel bildiriye takviye veren, önde gelen Alevi isimler, başkanlık ve bildirideki argümanlar için ne diyor?
Haberi okumak için tıklayınız:
PROF. DR. ALİ YAMAN: “DİYANET BÜROKRASİSİ DÜĞMEYE BASTI”
Akademik çalışmalarını; klasikten moderniteye Türkiye ve Avrupa’da Alevilik gelişmeleri ile Aleviliğin Orta Asya kökenleri üzerinde ağırlaştıran, Siyasi Tarih profesörü Prof. Dr. Ali Yaman, hususla ilgili Odatv’ye, Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi liderinin Şiilerle alakası konusunda bilgi sahibi olmadığını söz ederek şunları kaydetti:
“Ancak bu türlü bir kurumun, aslında inanç hizmetlerini sivil toplum dayanağıyla yürüten Alevi-Bektaşi toplumunun içişlerine karışmadan, onların hassasiyetlerini dikkate alacak halde yürütülmesi gerekirdi. Fakat bu liderin atanması ve sonrasında yaşananlar ne yazık ki, birilerinin adeta bu kurumu Diyanet’in diğer bir versiyonuna dönüştürme isteğine işaret ediyor. Bilhassa geçtiğimiz yıl kuruma alınan uzmanlar için hazırlanan ilanda İlahiyat Fakültelerine yer verilmemesi üzerine, İlahiyat, Diyanet bürokrasisi ve onların siyasi uzantıları düğmeye basarak bu atamayı ve tartışma yaratan çeşitli uygulamaları yürürlüğe koydular.
Prof. Dr. Ali Yaman
“KÜÇÜK BİR DİYANET OLUŞTURULUYOR”
İkinci yıla yaklaşmasına karşın Ankara’da en itibarlı devlet kurumlarına mesken sahipliği yapmış binada bulunan kurumun cumhurbaşkanı tarafından resmi açılışı dahi yapılmaması, daha müşavere heyetinin bile atanmaması, Sünni koordinatörler ve uzmanlarla Alevilik-Bektaşilik Ansiklopedisi hazırlanmaya başlanması üzere gelişmeler tesadüf olmasa gerek.”
“Diyanet bürokrasisinin ve İlahiyatçıların Alevi-Bektaşi toplumunun inanç hizmetlerini desteklemek için kurulmuş bir kurumda ne işleri olabilir?” sorusunu yönelten Prof. Dr. Yaman, “Yaklaşık altı bin kişilik Sünni İlahiyat Fakülteleri öğretim üyelikleri, yüzbinlerce din hizmet vazifelileri takımları ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders öğretmenleri aslında Sünni yurttaşlara devasa bir bütçe sağlarken, Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığını da adeta küçük bir Diyanet halinde kurgulamak hiç de düzgün niyetli bir yaklaşım olmasa gerek.”
“DEVLET İLE ALEVİLER ORTASINDAKİ GÜVENSİZLİĞİN KRONİKLEŞMESİNE YARAYACAK”
2024 yılının ortalarına geldiğimiz şu günlerde dahi Alevi-Bektaşi toplumunu anlamak ve gereksinimlerini onların istediği halde karşılamak yerine hâlâ mezhepçi reflekslerle mevzuya yaklaşmak çok üzücü. Hele ki bu kurum Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmasını etkisizleştirme emeli güdüyorsa bir oyalama taktiği izleniyorsa bu daha da büyük bir ayıp.
Sonuç olarak kurumun bu idare anlayışıyla ve bu icraatlarıyla Alevi-Bektaşi toplumuna ulaşamayacağı açıktır. Alevi-Bektaşi toplumunun onaylamayacağı şahıslar ve icraatlar, devlet ile Alevi-Bektaşiler ortasında var olan yüzyıllara dayalı güvensizliği gidermek yerine, daha da kronik hale getirmeye yarayacaktır.”
ALİ YAHYA KALENDER: “EKİPLERİNDE YER ALMAMI TEKLİF ETTİLER”
Bildiriyi yayımlayanlar ortasında yer alan Şah Kalender Veli Ocağı Postnişini Ali Yahya Kalender ise “Bildiride yer alan ve değindiğimiz her nokta tespit edilmiş olup hatta bildiriden sonra başkanlığın idaresi bu durumdan rahatsız olup, şahsen liderin araması ile kendi gruplarında yer almamı teklif etti. Benim Ankara’da temsil ettiğim yaklaşık 110 Alevi köyü 220 bin Alevi canımız var, ben şu ana kadar kimsenin takımında yer almadım, almam da diye belirttim.”
Başkan Ali İstek Özdemir zati yazdığı kitaplardan da anlaşılacağı üzere Şii ve Ülkücü bir kimliğe sahiptir. İran inanç siyaseti ve Şii anlayış Sünni anlayışa daha yakın bir anlayış olup, Alevilikle uzaktan yakından alakası yoktur. Alevilik, Ehlibeyt İslamının vurguladığı üzere, Emevi ve Abbasi İslamından uzak ve karşısında.
Alevilik siyasi bir anlayış olmadığı üzere siyasi yaklaşımlarla Aleviliği kullanmaya çalışanlar Alevi toplumu içerisinde sevilmemiş ve hiçbir vakit prestij görmedi, ancak bu lider kurumun başındayken Hacı Bektaş aktifliklerine götürdüğü 51 gençle ilgili inanç kurumunu adeta bir siyasi arenaya çevirmeye çalıştı. Gençler siyasi bir partinin simgesini yaptı.
Şah Kalender Veli Ocağı Postnişini Ali Yahya Kalender
“ALEVİLER SOĞUDU”
Kalender, daha evvel 300-400 gencin katıldığı Hacı Bektaş aktiflikleri bu liderin devrinde 50’lere düştüğünü ve onların da siyasi kimlikleri olduğunu belirterek şöyle devam etti:
Ali İstek Özdemir, lider olarak kuruma atandığında yanında bir ekip yol arkadaşlarıyla geldi. Kendisi kurum başkanı ama yol arkadaşlarının kurumla ilgili hiçbir vasfı yokken mesaiyi orada doldurup, herkese ‘Kurumun avukatı benim, kurumun dedesi benim’ tabirleriyle tüm Alevi topluluğunu kurumdan soğuttular. Ayrıyeten sorarım size memurluktan atılan bir vatandaşı kurum tekrar bünyesinde çalıştırabilir mi? Elbette hayır. Hükümet, Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı açarak çok hoş bir davranışta bulundu lakin bu cins beşerler yüzünden Aleviler bu başkanlıktan soğudu.
“CUMHURBAŞKANLIĞINA BAĞLANMALI, İSMİ DEĞİŞMELİ”
Başkanlık birinci evvel bakan beye bağlıyken sonradan bakan yardımcısı Serdar Çam’a bağlanması başka bir infial yarattı. Aleviler bu kurumun Cumhurbaşkanlığına bağlanmasını istiyor.
Aleviliğin bir kültür olmadığını, bu yüzden başkanlığın isminin Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı değil, Alevi-Bektaşi İnanç ve Cemevi Başkanlığı olarak değiştirilmesi gerektiğini belirten Şah Kalender Veli Ocağı Postnişini Ali Yahya Kalender, “Bir İmam Hatip Lisesi’nde müdür yardımcısı olarak misyon yapan Ali İstek Özdemir’in bu kuruma lider olarak atanması ayrıyeten bir tartışma konusudur” dedi.
ERCAN GÜVENÇ: “ALEVİLİĞİ YÖNETME EĞİLİMİ İÇİNE GİRDİLER”
Cem Vakfı Kurucu Üyesi Ercan Güvenç ise “Başkanlık idaresinin mevcut anlayışının Alevileri Şiileştirme olduğuna ve bu bahiste uğraş harcadıklarına katılmamla birlikte, birkaç bahse da müsaadeleriniz olursa açıklık getirmek isterim” dedi.
Alevi ve Bektaşi Kültür ve Cemevi Lideri Sayın Ali Rıza Özdemir ve bağlı bulunduğu bakan yardımcısı Sayın Serdar Çam’ın, geçmişleri ve bilhassa misyona geldikten sonraki yaptığı çalışmalar ‘Alevileri Şiileştiriliyorlar’ istikametinde düşünmemize sebebiyet vermiştir. Nedir bu sebepler dersek, ayrıntılandırarak şu formda sıralamak elbette mümkün:
“Sayın Ali Rıza Özdemir’in geçmişte yazdığı pek de edebi bedeli olmayan ‘Aleviliğin Yazılmayan Tarihi adlı’ kitabında, Hünkar Hacı Bektaş-ı Veli’nın Alevi İslâm anlayışının Şia olduğuna vurgu yapmış olması,
Kurumda kendini ziyarete gelen cemevi liderlerinden, cemevlerinin bir köşesine mescit yapılmasına dair talebi,
Başkanlığın haziran sonu Erzincan’da düzenlendiği Şah Yanılgıyı Sempozyumu’nda sunum yapan akademisyenlerin, geçmişte yazdıkları yapıtlarının mevzularının çoğunlukla Şialık üzerine olması,
Başkentte olan bu kurumun kuruluş gayesi cemevi yöneticilerinin talepleri doğrultusunda cemevlerine hizmet götürmektir. Güya bakan yardımcısının ve başkanın misyonları bu değilmiş üzere, Sünni İslamı yöneten Diyanet İşleri Başkanlığındaki anlayışa benzeyen, Alevilerin asla kabul etmeyecekleri Aleviliği yönetme eğilimi içine girmişlerdir. Alevi Ansiklopedisi oluşturma çalışmaları, cemevlerinin sınıflandırılması, başkanlık merkezinde dedelik eğitimi verilmesi ve Sünni ilahiyatçılarla Alevi teolojisini değiştirmeye yönelik yapılan çalışmalar bu eğilimlerini açıkça göstermektedir.
Cem Vakfı Kurucu Üyesi Ercan Güvenç
“CEMEVLERİNE TABELA ASMA GÖRGÜSÜZLÜĞÜ”
Başkanlık, üzerine görev olmayan çalıştaylar düzenleyerek başta Sünni ilahiyatçılar olmak üzere makul siyasi görüşlere meyleden tarihçi ve edebiyatçılara tartı verilmesi
Başkanlığın takviye verdiği cemevlerine tabela asma görgüsüzlüğü ve hadsizliği
Alevi Ansiklopedisi koordinatörlüğünün resmi işlerinde kurum liderinin eşine misyon verilmesi
Çalıştaylarda heterodoks ve senkretik bilimsel sözlere yasaklar getirilmesi üzere bu ve gibisi sebepler, kurumun ‘Aleviler Şiileştiriliyor’ niyetini yaratmıştır.
Aleviler, bu kurumdan AİHM kararlarının doğrultusunda problemlerin tahlilini beklerken, İnanç tarafından ülke nüfusunun üçte bir nüfusuna hizmet edecek bu kurumun üst seviye yöneticilerinin yarıdan fazlasının Alevi olmayan bireylerden oluşturulmuş olması asimilasyon çalışmaları değil lakin Şiaya dönüştürme gayretlerini ortaya dökmüştür.
Mevcut bakan yardımcısı ve başkan, bu aksilikleriyle faaliyetlerine devam ettiği surece Alevilerin bu başkanlığa karşı olan güvensizlikleri ve korkuları nasıl giderilecek?”
Yarın: Bildiriye karşı yapılan tenkitlere cevaplar.
Oğuz Ok