Bilimsel araştırmalara nazaran bağırsaklar, bağışıklık sisteminden sindirim sistemine, beyinden cilde kadar neredeyse bedenin tümünü etkiliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu nedenle bağırsak sıhhatinin kıymetini ve nasıl korunması gerektiğini şöyle açıkladı…
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk
Hangi meseleler ortaya çıkar?
Bağırsak sistemi dış dünyanın içimizdeki uzantısıdır. Dış dünya ile en çok bağırsaklarımızın iç yüzeyi aracılığıyla temas halindeyiz. Bu iç yüzey tek katlı, son derece esnek, sağlam ve yarı geçirgen bariyer olarak vazife yapar. Bu yapının çabucak altında bedenin en değerli bağışıklık sistemi olan lenfoid doku bulunur. Bu son derece değerli, fonksiyonel bir bağışıklık dokusudur ve bedenin tüm bağışıklık sisteminin yüzde 70-80’ini oluşturur. Hasebiyle beden sıhhati için bağırsakların sağlıklı olması kaidedir. Bağırsak sistemine ilişkin bozukluklar kendini ishal, karın ağrısı, kabızlık, gaz, karın şişkinliği, ağız kokusu, vitamin ve mineral eksiklikleriyle belirli edebilir ya da bu sıkıntıların hiçbiri olmadan bedenin rastgele bir organına ilişkin bozukluklarla da ortaya çıkabilir. Eklem ağrıları, migren, depresyon, beyin sisi, alerjik bulgular, deri döküntüleri, egzama, tiroid problemleri ve otoimmün hastalıklar yalnızca bağırsak sıhhati bozuk olunca da ortaya çıkabilir.
Gıda katkı unsurlarına dikkat!
Ambalajlı paketli besinlerde 10 binden fazla besin katkı hususu bulunabilir. Bunların birden fazla test edilip onaylanmamıştır ve insan sıhhatini tek başına yahut bir ortada nasıl etkiledikleri bilinmemektedir. Bu katkı unsurlarının son derece hassas ve kırılgan bir yapıya sahip olan bağırsaklarda olumsuz tesirlerinin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Bilhassa içerdikleri emülgatörler besinlerin homojen dağılımını sağlayarak, raf ömrünü uzatırlar. Bunları kıvam verici ve besin yapıştırıcısı olarak düşünmek yerinde olur. Gündelik hayatta sık olarak tüketilen paketli ambalajlı eserlerin içinde birçok emülgatör bulunur. Bilhassa sütlü ve unlu besinlerde yer alır. Karboksimetilsellüloz, karajenan, guar gam, keçiboynuzlu gam, lesitin, sorbitol, polisorbat 60, polisorbat 65, polisorbat 80 ve propilen glikol en fazla kullanılan emülgatörlerin bazılarıdır. Mis kokulu, baştan çıkarıcı ekmek ve pastane eserlerinin içinde farklı cinsleri bulunabilir. Emülgatörlerin tüketimindeki artış gluten hassasiyeti ve sızıntılı bağırsak sendromu ile paralel gitmektedir. Emülgatörleri tüketen farelerin bağırsaklarında inflamasyon (iltihaplanma) olduğu, faydalı dost bakterilerde azalma, iltihaplanmaya yol açan proteobakterileri üzere bakterilerin sayısında ise artış olduğu gözlenmiştir.
İşte tehdit unsurları
Bağırsak sıhhatini tehdit eden en kıymetli nedenler şöyle sıralanabilir… Rafine karbonhidrat ve şeker, işlenmiş besinler, besin katkı hususları, tarım ilaçları, fruktozdan varlıklı mısır şurubu, düşük lifli beslenme, besin intoleransı-gıda alerjisi, tıbbi ilaçlar, alkol, tatlandırıcılar, GDO’lu besinler, hızlı-fazla yemek yeme ve gerilim.
Glifosat da çok zararlı
Glifosat, GDO’lu eserlerin yanı sıra GDO içermeyen buğday, domates, narenciye üzere eserlerde sık kullanılan ve istenmeyen otlarda ilaca direnç geliştiği için giderek dozu daha da artırılan bir tarım kimyasalıdır. Bu kimyasal hem bağırsaklardaki faydalı bakterileri ortadan kaldırır, hem de karaciğerde detoks yapan enzimlerin çalışmasını pürüzler. Besinler aracılığıyla her geçen gün glifosata daha fazla maruz kalırız. Bu durum bağırsak hastalıklarının, öbür kronik hastalıkların ve bağışıklık sisteminin zayıflamasının en kıymetli nedenlerinden biridir. Hasebiyle bağırsak ve genel sıhhati güzelleştirmek için yapılması gereken birinci şey organik besinlere yönelmektir.
Neler yapmalıyız?
Bağırsak sıhhatimizi korumak için şunları yapmalıyız…
■ Akdeniz Diyeti bağırsak dostu diyetlerin en değerlisidir. Kesinlikle bu stil beslenin.
■ Bağırsak astarını onarmak ve desteklemek için sofranızda glutamin (ev yoğurdu, lor peyniri, yumurta gibi), çinko (kırmızı et, tahıl, kuruyemiş) esansiyel yağ asitleri (Omega-3) ve D vitamini (yağlı balıklar, yumurta sarısı, tavuk, kırmızı et) tarafından güçlü besinlere da yer verin. En düzgün D vitamini kaynağının güneş olduğunu unutmayın.
■ Kesin gerekli olmadıkça ve doktor tarafından tavsiye edilmedikçe antibiyotik, ülser, romatizmal, hormonal ilaçlar ve tatlandırıcı kullanmayın.
■ Bağırsak mikrobiyotasına son derece ziyanlı olan GDO’lu besinleri ve işlenmiş, ambalajlı besinleri tüketmeyin.
■ Rafine şeker, fruktozdan güçlü mısır şurubu, trans-işlenmiş yağlar, işlenmiş et eserleri, hazır meyve suları, kalitesiz su ve alkol bağırsak sıhhatine ziyan verir. Uzak durmaya çalışın.
■ Boza, konut imali yoğurt, kefir turşu üzere kaliteli fermente besinler, zeytin, elma, muz, siyah çikolata, yeşil yapraklı sebzeler, enginar, hindiba, kuruyemişler, çay, keten tohumu, kahve ve baharatlar bağırsak sıhhatini destekleyen besinlerdir. Sistemli tüketin.
■ Hindiba, yer elması, enginar, sarımsak, mantar, soğan ve bamyada bulunan inülin tipi prebiyotikler de bağırsak dostudur.
■ Turpgiller besin kümesindeki bitkiler bağırsak bağışıklık sistemini en fazla destekleyen spesifik besinlerdir.
■ Vakit zaman öğün atlayarak bağırsaklarınızı dinlendirin. Böylece inflamasyonu (iltihaplanma) azaltmanız mümkün olur.
■ Yemek yerken tez etmeyin ve besinleri düzgünce çiğneyin. Orta öğün tüketmeyin. Acıkmadan sofraya oturmayın ve yüzde 80 doyduğunuzda sofradan kalkın.
■ Gerilim bağırsak düşmanıdır. Geriliminizi yönetmeyi öğrenin.
■ Mümkün olduğu kadar fazla ilaç kullanmamaya çalışın.
■ Alerjik besinleri hayatınızdan çıkarın.