Nisan ayı ile başlayan yağışlar, Türkiye’de yaşanan kuraklığa adeta can suyu üzere geldi. Lakin meteorolojik kaynaklar yaz aylarına yanlışsız bu yıl Türkiye’de farklı hava olaylarının yaşanacağı öngörüsünde bulunuyor. Birinciyim dengesizliği Türkiye’yi de vuracak. Türkiye’yi bu yaz ne bekliyor işte uzmanların yaptığı açıklamalar.
İklim dengesizliği tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de tesirini gösteriyor. Son derece kurak geçen ayların akabinde Nisan başlarında görülen yağışlar barajları biraz kıpırdatsa da kuraklığa deva olmadı.
Meteoroloji uzmanlarına nazaran bu yaz aylarında Türkiye’de farklı hava şartları yaşanabilir. Ani sıcaklık ataklarının yanı sıra sert yağışların da olabileceğine dair ihtarlarda bulunuldu.
Hava Forum sayfası tarafından Türkiye’yi bekleyen yaz aylarına ait şöyle bir not paylaşıldı:
“El Nino tesirleri sebebiyle bu yaz sert meteorolojik hava olayları ile karşılaşabiliriz. Afrika’dan bunaltıcı sert sıcak hava atakları, ortalarda kuvvetli sağanak yağış, şimşek, yıldırım, gök gürültüsü, downburst ve yer yer dolu geçişleri gündemimiz olabilir…”
DOWNBURST NEDİR?
‘Süper hücre’ yağışlarının bir gibisi olan ‘downburst’, global ısınmanın sonucu olarak yaşanan ani hava değişimleriyle meydana geliyor. Çok sıcak hava kütlesiyle çok soğuk hava kütlesinin çarpışmasıyla ‘downburst’ yaşanıyor.
Türkiye’de son devirde çok sık görülen tropikal hava olaylarına ait değerlendirmelerde bulunan Meteoroloji Yüksek Mühendisi Gökhan Abur, “Yeni bir meteorolojik olayla karşı karşıyayız. “Çok güçlü sağanaklar, dolular oluşturan ve hortumdan çok daha tehlikeli olan bu olayı ülkemizde görmeye başladık. Önümüzdeki günlerde, yıllarda daha da görmeye başlayacağız” diyerek bir ihtarda bulunmuştu.
Şiddetli yağmur, dolu, yıldırım, şimşek olayları oluşturabilen ve olağanın tersine aşağı istikamete hakikat ivme alan, tıpkı vakitte yanlara da saçılan çok kuvvetli hava hareketidir. Harika hücre ile emsal özeliklere sahiptir.
Sık sık kasırgalarla ve ülkemizde pek rastlanmayan tornadolarla karıştırılır. Downburst, fırtınalardan farklıdır. Şiddetli yaşanması durumunda yıkıcı tesirleri olabilir.
DOWNBURST NASIL OLUŞUR?
Downburst, çok sıcak hava kütlesiyle çok soğuk hava kütlesinin çarpışması sonucunda meydana gelir. Süratle yere çöken hava yere çarpmasıyla birlikte daha fazla gidemeyeceği için birebir süratle yanlara hakikat istikamet alır.
Şiddetli hava patlamaları, yer düzeyine ulaştıktan sonra her istikamete yayılan ve kuvvetli rüzgarlar üreten, kıymetli ölçüde yağmurla soğutulmuş bir hava alanı tarafından oluşur.
EL NİNO TÜRKİYE’YE VURACAK
Meteoroloji Uzmanı Kerem Ökten de, tarih vererek vatandaşları uyardı. El Nino’nun Türkiye’yi vuracağını ve yağışların artacağını belirten Ökten, şu ikazlarda bulundu:
“Amerika meteoroloji sitesi Accuweather, Türkiye’nin Mayıs ayında sıcak geçeceğini öngörüyor. Bu sene el nino var. Yaz sıcak olur lakin ani şiddetli hava olayları kaçınılmaz. Önlemli olunmalı.”
EL NİNO (Yaramaz çocuk) NEDİR?
El Nino, Güney Amerika’nın batı kıyıları olan Doğu Pasifik’te deniz suyunun ısınmasıyla başladı. Deniz suyu ısınınca iklim değişmeye başlıyor. Güneyden gelen ticaret rüzgârları istikamet değiştiriyor. İstikamet değiştirdiğinde bölgenin geçim kaynağı olan balıkçılık ölüyor. Bu bölgede bir kriz başlıyor. Burada ısınan deniz, yüzey suyunun tesiri dalga dalga bütün dünyaya yayılıyor.
El Nino ile birlikte bütün dünyada sıcak hava dalgasının hâkim oluyor. Dünyadaki meteorolojik faaliyetler değişti, doğal afetler arttı. 1998’de çok kuvvetliydi geçmiş yüzyıldaki en kuvvetli sıcaktı. El Nino dalgasıyla bir gün dolu yağışı, bir gün sıcak hava ve kuraklık olarak günlük hayatımızda tesirlerini hissedeceğiz.
Türkiye’de global ısınma ile birlikte Akdeniz iklimi, yarı tropik iklime kaymaya başladı. Tropik iklimlerde yağışlar yaz aylarında meydana gelir. Gök gürültülü, yıldırımlı, şimşekli yağış biçiminde düşer. Bu yağışlar kuraklığa deva olmaz.
GEÇEN YIL İSTANBUL’DA YAŞANMIŞTI
İstanbul’da geçen yılın temmuz ayında şimşek fırtınası yaşanmıştı. İstanbul başta olmak üzere birçok bölge yaz yağmuru altında kalmış, gök gürültülü şimşekli sağanak korkutmuştu. Meteorolojik haritalardan dakikada 65 şimşek çaktığı görülmüştü.
CNN Türk Meteoroloji danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen yaşanan olayı şöyle açıklamıştı:
“Yaşadığımız, meteorolojik bir sistem yağışıydı. Günler öncesinden biliyorduk. Marmara Bölgesi’nde yerde sıcak hava vardı. 1 haftadır İstanbul yeterlice ısınmıştı. Balkanlardan soğuk hava gelince çok kuvvetli kümülonimbus bulutları meydana geldi. Bu bulutlar da içerisine çok fazla su tutan bulutlardır. İstanbul üzerinde dün şimşek ve yıldırım çoktu. Havai fişek atmış üzereydi. Nedeni de; ne kadar fazla yağmur yağarsa o kadar şimşek ve yıldırım yapar. Büyük bulutların alt tarafında ufak çaplı su damlacıkları oluyor. Üst kısmında ise büyük çaplı su damlaları oluyor. Büyük çaplılar müspet elektrik yüklü, aşağıdakiler negatif yüklü oluyor. Bunlar birbirleriyle bulut içinde çarpışma ve sürtünmeden ötürü yükleniyorlar. Sonra bu yüklenmiş elektriği deşarj ediyorlar. Ortalarında bu elektrik akımını geçiriyorlar, işte biz ona şimşek ya da yıldırım diyoruz. Elektrik negatiften müspete yanlışsız akıyor. O akma esnasında oradaki hava moleküllerini de parçalıyor. Basınç yapıyor. O da gök gürültüsü oluyor.”