Asgari fiyat artırımıyla ilgili tartışmalar fırsatçıları harekete geçirdi. Kulislerde konuşulan artırım oranlarını duyan fırsatçılar şimdiden ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarını arttırdı. Sözcü Gazetesi’ne konuşan iş insanları, “Asgari fiyata yüzde 25-30 civarında artırım gelmesi bekleniyor. Kimi üreticiler personellik maliyetlerindeki artışı eserlerine yeni yılda tümden yansıtmak yerine bugünden taksitli artırımlar yapmaya başladılar” dediler.
İlk etapta bu ay yüzde 10’luk artırımların yapıldığını söyleyen iş insanları, minimum fiyat görüşmelerinin başlayacağı önümüzdeki aralık ayında yüzde 10 civarında ikinci parti artırımın yapılmasının planlandığını kaydetti.
YENİ MİNİMUM FİYAT NE KADAR OLACAK?
İş insanları, belirlenecek yeni taban fiyata nazaran de ocak ayında ve gerekli görülmesi halinde şubat ayında iki artırımın daha gündeme gelebileceğini belirttiler.
İş insanları, şunları söyledi:
“Bütün firmaların artırıma başladığını söyleyemeyiz. Fakat şimdiden artırım yapmaya başladığını bildiğimiz çok sayıda firma var. Gündeme gelen artırım oranları bilhassa küçük işletmeleri çok korkutuyor. Minimum fiyat için 30 bin liralar, 35 bin liralardan bahsediliyor. Bu sayıların olacağını düşünmüyoruz. Lakin daha yüksek bir minimum fiyat belirleme konusunda karar vericileri etkileyeceğini düşünüyoruz. Önümüzdeki yıl seçimin olmaması bizim için en büyük talih.”
İŞ DÜNYASININ MİNİMUM FİYAT TALEBİ: 22 BİN TL’Yİ AŞMASIN
İş insanları, yeni minimum fiyatın 21 bin lira olmasını, 22 bin lirayı aşmamasını istiyor.
“ASGARİ FİYATTA ORTA FORMÜLDE UZLAŞILABİLİR”
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı, CNBC-e yayınında minimum fiyata ait beklentisini açıklamış ve şu tabirleri kullanmıştı:
“Türkiye’de maaşın yetmemesinin en büyük sebeplerinden biri kira. Hanehalkının harcamalarının yüzde 50’den fazlası konut, güç ve besin. Buralarda önlem almalıyız. Büyükşehirlerde şu anki minimum fiyatla geçinmek mümkün değil. 1+1 daireye 17 bin lira kira verince taban fiyatlı bütün karını kiraya vermiş olacak. Bundan kaynaklı bölgesel taban fiyat uygulanabilir dedik.
Asgari fiyatta oran soruluyor. Bizim teklifimiz beklenen enflasyon sayısı üzerine refah hissesi eklenerek taban fiyat uygulamasına geçilmeli dedik. Geçen sene yüzde 33 beklenen sayısına nazaran artış olsaydı şu an yüzde 44’leri konuşuyoruz. Orada da bir yanılsama hissesi var. Orta bir formülde uzlaşılabilir. Aslolan çalışanların alım gücünü korumaktır. Hassas bir istikrar var, bunu korumak lazım. Taban fiyattaki artış bütün fiyat kümeleri için baz teşkil ediyor. Mavi , beyaz yakalılara da asgarî bu oranda vermek lazım. Beklenen enflasyon ile geçtiğimiz yılın enflasyonu ortasında bir korelasyonla taban fiyat bulunabilir. Birtakım toplumsal dayanaklar de verilebilir. Bu formda ortadaki istikrar sağlanabilir.”
KONFEDERASYONLARDAN MİNİMUM FİYAT MESAJI
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, HAK-İŞ Genel Lideri Mahmut Arslan ve DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, CHP Genel Lideri Özgür Özel ile görüşerek, taleplerini aktardı.
Atalay, görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, Arslan ve Çerkezoğlu ile bugün ve yarın Mecliste kümesi bulunan siyasi partilerin küme başkanvekilleri ile TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş’u ziyaret edeceklerini söyledi.
Konfederasyon genel liderleri olarak yaklaşık 4 ay evvel bir toplantı yaptıklarını anlatan Atalay, bu toplantıda çalışma hayatının meselelerini masaya yatırdıklarını lisana getirdi. Personel konfederasyonlarının problemlerinin da sorunlarının de birebir olduğuna işaret eden Atalay, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Gündemimizde çalışma hayatı, fiyat, emeklilerle ilgili kahır var. Artık ülke gündemine minimum fiyat geldi. 10 gün sonra başlayacak onunla ilgili badire da var. Ana sorunları küme başkanvekilleri ile görüşeceğiz. Yaklaşık 4 aydır 3 konfederasyon olarak ülkenin değişik vilayetlerinde mitingler, paneller, seminerler yaptık. Talebimiz, bu sorunlarımızı ülkeyi yönetenlerin duymasıydı. Bugün de yarın da Mecliste kümesi bulanan siyasi partilere bir daha en son biçimiyle bu ıstırapları anlatacağız. Ondan sonra ortaklaşa açıklama yapacağız. Ana sorunlarımızdan biri vergi. Ocak ayında aldığımızı, aralık ayında almıyoruz. Ocak ayında 15 ile başlıyor çabucak nisana gelmeden 20’yi buluyoruz. Temmuza gelmeden 27’yi buluyoruz. 12 ay çalışıyoruz, 2 ay çalıştığımız vergiye gidiyor. Bu sürdürülebilir bir şey değil. Bunun değişmesi, düzeltilmesi lazım. İnsanların dayanma gücü kalmadı.”
Atalay, imkan olması dahilinde, 3 konfederasyonun da taban fiyat görüşmelerine katılmasını istediklerini belirterek, “Kanunun getirdiği zorunluluktan 2 devirdir Taban Fiyat Tespit Komitesinde 5 üyenin 4’ü taban fiyatlı oluyor, bu yıl da o denli olacak. O 4 arkadaşımız oturup bir sayı tespit ediyorlar. O sayısı biz de kamuoyuna sunuyoruz. Görüşmeler başlasın, arkadaşlar sayısı tespit etsinler, o sayısı açıklarız.” değerlendirmesinde bulundu.
Asgari fiyatın bir geçim fiyatı olduğuna işaret eden Atalay, “İnsanların, insanca yaşayabileceği bir fiyat olmalı. Taban ücretliye tek kişi olarak bakılmamalı. Onun bir ailesi var; o denli bakmak gerekiyor. Bir yıldır minimum fiyata artırım gelmiyor fakat enflasyon devam ediyor. Enflasyonun sebebi minimum fiyat değilmiş; onun için insanca yaşayabilecek bir fiyat getirirler. Kurul kabul ederse, 3 arkadaş bir arada ortaklaşa konuşuruz, bu fiyat bir haftalık bir fiyat bile değil.” ifadelerini kullandı.
“OLMASI GEREKEN SAYISI, BÜTÜN KAMUOYUYLA PAYLAŞACAĞIZ”
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise minimum fiyat tespit kurulunda yer almamalarına karşın minimum fiyatla ilgili bilimsel tekliflerini ve siyasetlerini kamuoyuyla paylaştıklarını anlattı. İş yerlerinden alanlara kadar bir gayret sürecini örgütlediklerini lisana getiren Çerkezoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu yıl da birebir biçimde kasım ayı sonunda son sayılar, bilgiler üzerinden DİSK olarak açıklamamızı yapacağız. Türkiye’nin hem bir ‘asgari fiyatlar ülkesi’ olmaktan kurtarılması için yapılması gerekenleri hem de minimum fiyatla ilgili olması gereken sayısı, genel bir çerçeve ve kriterler manasında bütün kamuoyuyla paylaşacağız. Enflasyonun bu kadar yüksek olduğu, alım gücümüzün süratle gerilediği bir süreçte minimum fiyatı enflasyonun sebebi olarak gören ve ‘ücretleri baskılayarak enflasyonu düşüreceğim’ argümanında bir zihniyetle milyonlar açlığa ve yoksulluğa mahkum edilmiştir. Bu siyasetlerden vazgeçilmesi gereklidir.”
“DESTEK OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan ise Minimum Fiyat Komitesinin yapısının değiştirilmesi; daha iştirakçi ve kapsayıcı bir Komite oluşturulması konusundaki görüşlerinin baştan beri devam ettiğini söyledi.
3 Konfederasyon olarak daha evvel taban fiyat konusunda adeta bir manifesto yayınladıklarını belirten Arslan, o manifestoya bağlı olduklarını kaydetti. Arslan, şöyle konuştu:
“Asgari fiyatta sayıların tartışılması yerine ‘asgari fiyatı nasıl yükselteceğiz’ biçiminde; Türkiye’nin gerçeklerini dikkate alarak bir çalışma yapılmasını daha sağlıklı görürüz. TÜRK-İŞ’in her periyot yaptığı üzere bu periyot de gerektiği vakit birlikte çalışarak, TÜRK-İŞ’in taban fiyatla ilgili çalışmalarına biz de dayanak olmaya devam edeceğiz. Sayıdan fazla biz Taban Fiyat Tespit Kurulunun yapısını minimum fiyatın sahiden olması gereken noktaya nasıl taşınacağı konusu daha değerli. Sayın Başkan’ın bu yöndeki açıklamalarını destekliyoruz.”